Tauryna – niezbędny składnik diety kota

Z pewnością każdy opiekun kota słyszał o taurynie. Jeśli nie sporo jeszcze musi nauczyć się o swoim pupilu ponieważ kot musi mieć wystarczającą ilość tauryny w swojej codziennej diecie aby zachować zdrowie. Bez tauryny kot nie może żyć.


Tauryna (kwas 2-aminoetylosulfonowy) jest niebiałkowym aminokwasem występującym w tkankach zwierzęcych osiągającym największe stężenia w mięśniach szkieletowych, mózgu, sercu i siatkówce. Taurynę po raz pierwszy wyizolowano na początku XIX wieku z żółci byka i od łacińskiej nazwy bydła domowego – bos taurus – wywodzi się jej nazwa. Badania na szeroką skalę nad tauryną rozpoczęto dopiero w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy to stwierdzono degenerację siatkówki u kociąt z niedoborem tauryny w diecie.

Tauryna u kota między innymi odpowiada za regulację ciśnienia osmotycznego, transport jonów, stymuluje proliferację komórek oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego, warunkuje syntezę i wydzielanie kwasów żółciowych, jest silnym przeciwutleniaczem (zapobiega licznym chorobom, w tym nowotworowym), hamuje procesy katabolizmu (zaniku) mięśni i nasila ich anabolizm (wzrost siły i masy), chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami, bierze udział w mechanizmie termoregulacji wykazując działania hipotermiczne (chroni przed przegrzaniem), wspomaga pracę układu krążenia (usprawnia pracę serca, zmniejsza sztywność tętnic) i wątroby, ma istotne znaczenie w regulowaniu poziomu cukru we krwi i trawieniu tłuszczów, wzmacnia układ odpornościowy, chroni komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez niektóre ciężkie metale, chroni wiele narządów przed uszkodzeniami wywołanymi podawaniem niektórych antybiotyków oraz innych leków. Z najnowszych badań medycznych wynika, że tauryna dzięki unikalnym właściwościom biochemicznym przyczynia się do formowania komórek mózgu.

U kotów endogenna (powstająca wewnątrz organizmu) synteza tauryny jest znacznie wolniejsza niż u innych gatunków ssaków i pokrywa jedynie od kilku do kilkunastu procent zapotrzebowania kota na ten aminokwas. Ponad to kot traci duże ilości tauryny z moczem oraz kałem. Dlatego tak bardzo istotna jest odpowiednio wysoka zawartość tauryny w diecie kotów. W szeroko pojętych stanach stresowych (należą też do nich intensywny wzrost, intensywny rozwój, starzenie się, intensywny wysiłek fizyczny, stany chorobowe) endogenna synteza tauryny spada a zapotrzebowanie na nią zwiększa się. Na niski poziom endogennej tauryny może wpływać także niedoboru w diecie aminokwasów siarkowych (metioniny i cysteiny), które są prekursorami tauryny.


Niedobór tauryny można stwierdzić na podstawie testów laboratoryjnych (badanie krwi). Badanie fizykalne i ultrasonograficzne mogą ujawnić czy kot cierpi na choroby związane z niedoborem tauryny. Objawy niedoborów tauryny rozwijają się powoli (u dorosłych kotów nawet do dwóch lat, u kotów starszych do 5 miesięcy) i są one spowodowane zazwyczaj niedostateczną podażą tauryny w pokarmie lub nasilonego jej wydalania z moczem oraz kałem a także rozkładu bakteryjnego w jelitach. Likwidacja niedoboru tauryny przez jej suplementację z pokarmem także jest powolna. Niedobór tauryny u kotów prowadzi do zaburzeń w rozrodzie, stłuszczenia wątroby, osłabienia (a nawet utraty) słuchu, spadku odporności, retinopatii (proces chorobowy siatkówki oka) u młodych kociąt i kardiomiopatii rozstrzeniowej (ścieńczenie mięśnia sercowego prowadzące do jego niewydolności) u kotów starszych. Jednym z częstych powikłań kardiomiopatii rozstrzeniowej, może być choroba zatorowo-zakrzepowa objawiająca między innymi nagłym porażeniem kończyn miednicznych.

Nie leczona kardiomiopatia może doprowadzić do niewydolności serca i śmierci. Niedobór tauryny może także powodować próchnicę i wypadanie sierści. U kociąt niedobory tauryny objawia się także zahamowaniem wzrostu oraz nieprawidłowym rozwojem układu nerwowego (osierocone koty powinny dostawać preparaty zastępujące mleko matki wzbogacone o taurynę). Prawdopodobieństwo niedoboru tauryny jest szczególnie wysokie w przypadku: kotek w okresie ciąży i laktacji, kociąt w okresie wzrostu, kotów w podeszłym wieku, dorosłych kotów żywionych pokarmami z dużym udziałem produktów roślinnych (zwłaszcza preparatów sojowych), lub/i z dużym udziałem odpadowych produktów zwierzęcych, karmieniu kotów mięsem wyłącznie gotowanym, karmieniu wyłącznie pokarmami wilgotnymi sterylizowanymi (puszki) bez dodatku tauryny, karmieniu kotów karmą przeznaczoną dla psów.

W pierwszych tygodniach życia koty pobierają taurynę z mlekiem matki. Mleko kotki zawiera 36 mg tauryny/100 g mleka (mleko krowie zawiera 1 mg a mleko kozie 7 mg/100 g). Dorosłe koty żyjące w warunkach naturalnych żywią się przede wszystkim gryzoniami i one (zwłaszcza myszy) są dla niech źródłem tauryny. Kotom nie wychodzącym (i nie polującym), należy dostarczać taurynę w pokarmach pochodzeniach zwierzęcego i/lub w postaci pokarmów przemysłowych i preparatów zawierających taurynę. Tauryna znajduje się głównie w mięsie zwierząt, rybach i owocach morza. Przejrzeliśmy publikacje naukowe i ku naszemu zaskoczeniu stwierdziliśmy, że każdy autor podje inne (różnice bywają bardzo duże) zawartości tauryny w mięsie i z reguły podaje tę wartość w suchej masie produktu, co w przypadku żywienia kotów jest nieporozumieniem ponieważ znaczenie ma zawartość tauryny w mięsie takim, jakie podaje się kotu, czyli świeżym surowym. Szukaliśmy więc dalej i już wiemy czym jest to spowodowane: Stewart A. Laidlaw, Mary Grosvenor, Joel D. Kopple w wyniku badań, które opisali w artykule „The Taurine Content of Common Foodstuffs” stwierdzili, że ilość tauryny w poszczególnych próbkach mięsa jest różna, na co wpływ ma między innymi różna ilości tkanki tłuszczowej i łącznej w badanych próbkach. Autorzy ci podali zawartość tauryny w mg w 100 g świeżej masy wybranych surowych produktów z odchyleniem plus minus od średniej:

  • Kurczak jasne mięso: 18 +/- 3
  • Kurczak ciemne mięso: 18 +/- 3
  • Indyk jasne mięso: 30 +/- 7
  • Indyk ciemne mięso: 306 +/- 69
  • Wołowina: 43 +/- 8
  • Cielęcina: 40 +/- 13
  • Biała ryba: 151+/- 23
  • Krewetki średnie: 39 +/- 13
  • Ostryga: 396 +/- 29
  • Małż: 655 +/- 72
  • Omułek: 655 +/- 72
  • Przegrzebek: 827 +/- 15
  • Kalmar: 356 +/- 95

Gdyby ktoś zastanawiał się, co to znaczy biała ryba to podpowiadamy: białymi rybami określa się ryby spokojnego żeru (np. dorsz, łosoś, karp. amur, kraś, leszcz, okoń, lin, pstrą, sandacz, szczupak, tołpyga, krąp, płoć, brzana, węgorz). Jak wynika z powyższego wykazu najwięcej tauryny zawierają owce morza ale nimi koty bardzo rzadko są karmione. Wśród mięs najbardziej bogate w taurynę jest mięso indycze a najmniej jej zawiera mięso drobiowe z brojlerów. Obróbka cieplna (pieczenie, duszenie, smażenie a zawłaszcza gotowanie) znacznie (nawet o 75%) obniża zawartość tauryny dlatego u kotów żywionych mięsem lub/i rybami, które wymagają gotowania może wystąpić jej niedobór. Zawartość tauryny w mięsie obniża także jego mielenie oraz mrożenie. Stosowane w tzw. karmach marketowych dla kotów „produkty pochodzenia zwierzęcego” mogą zawierać taurynę jednak przyswajalność jej przez koty jest niska.

Tauryna została po raz pierwszy uznana jako niezbędny składnik diety kota w pod koniec 1980 roku. Od tego czasu renomowane firmy produkujące karmę dla kotów uzupełniają ją między innymi o taurynę. Nie ma precyzyjnego wymogu dotyczącego tego ile dziennie kot powinien przyjmować tauryny ponieważ wpływa na to wiele czynników takich jak między innymi źródła białka w karmie, poziomy błonnika pokarmowego, zawartość aminokwasów zawierających siarkę oraz zapotrzebowanie metaboliczne poszczególnych kotów. AAFCO (The Association of American Feed Control Officials) sugeruje, że 0,2% (procent suchej masy) to minimum dla puszki mokrej żywności. Inni naukowcy uważają. że koty powinny dostawać karmę zawierającą taurynę w przeliczeniu na kilogram suchej masy karmy od 800 do 1200 mg (w zależności od autora badań) w pokarmie suchym i od 2000 do 2500 mg w pokarmie mokrym. Naukowcy jednocześnie zwracają uwagę na to, że ze względu na zachodzące procesy chemiczne i fizyczne w karmach przemysłowych o długim okresie przechowywania dieta zbilansowana w dniu produkcji po roku okazać się może dietą niedoborową.

Z przytoczony powyżej obliczeń wynika, że nawet karmienie kota dietą wyłącznie mięsną może nie w pełni pokryć jego zapotrzebowanie na taurynę. Zawartość tauryny w gryzoniach, które stanowią naturalne pożywienie kota jest bardzo wysoka – na przykład stężenie tauryny w tuszkach mysich wynosi około 0,7% (7000 mg na 1000 g masy suchej). Dla porównania: stężenie tauryny w mięsie wołowym wynosi niewiele ponad 0,1% (1200 mg na 1000 g masy suchej). Opierając się na tym, że ważący około 4 kg kot żyjący w warunkach naturalnych zjada około 12 myszy a mysz waży około 25 – 40 g można oblicz, że w kilogramie mokrej karmy dla kota powinno znależć się około 2400 mg tauryny.

Koty dorosłe, które są żywione pełnowartościowym świeżym surowym mięsem nie powinny wykazywać niedoboru tauryny. Karmiąc koty karmami przemysłowymi należy zwracać uwagę na ich skład, w tym zawartość tauryny. Wybierając dla kota przysmaki (należy podawać je wyjątkowo) warto kupować te zawierające taurynę (i oczywiście nie zawierające cukru).

W przypadku braku odpowiedniej ilości w diecie kota tauryny można ją suplementować podając kotu preparaty z tauryną. Chociaż nie ma doniesień o problemach związanych z nadmiarem tauryny w diecie kota i nie można jej przedawkować (nadmiar nie jest magazynowany a wydalany jest z moczem i kałem) sugerujemy ewentualną suplementację kociej diety tauryną uzgodnić z lekarzem weterynarii. Ponieważ zdaniem wielu lekarzy weterynarii karmienie samym mięsem też nie jest rozwiązaniem idealnym ( ze względu na inne składniki odżywcze) warto dietę kota opracować przy udziale lekarza weterynarii.

Set & Thot

Żródła:
Burger I. H., Barnett K. C. The Taurine Requirement of the Adult Cat, JASP. 2008, 23, 533-537.
Edgar S.E., Kirk C.A, Rogers Q.R, Morris J.G. Taurine status in cats is not maintained by dietary cysteinesulfinic acid. J Nutr. 1998, 128, 751-7.
 Hayes K.C., Carey R.E., Schmidt S.Y. Retinal degeneration associated with taurine deficiency in the cat. Science. 1975;188:949–951.
Hand M.S., Th atcher C.D., Remillard R.L. Roudebush P. (edit.) Small Animal Clinical Nutrition. 4th ed., Mark Moris Instiute, Topeka, Kansas 2000, 529–562.
Huxtable R.J. The physiological actions of taurine. Physiol. Rev. 1992, 72, 101–163.
Knopf K., Sturman J.A., Armstrong M., Hayes K.C. Taurine: An essential nutrient for the cat. J. Nutr. 1978; 108, 773–778.
Kulasek G., Jank M., Sawosz E. Bologiczna rola tauryny u ssaków. Życie Wet. 2004, 79, 603–608.
Kulasek G., Jank M., Sawosz E. Tauryna w dietoprofilaktyce oraz dietoterapii kotów i psów. Życie Wet. 2005,80,103-110.
Laidlaw A., Grosvenor M., Kopple J.D. The taurine content of common foodstuffs
J. Parenter Enter. 1990, 14 (2), 183-188.
Morris J.G. Idiosyncratic Nutrient Requirements of Cats Appear to be Diet-induced Evolutionary Adaptations, Nutr Res Rev.  2002, 15, 153-168.
Morris J.G., Rogers Q.R., Pacioretty L. Taurine: An essential nutrient for cats.  J. Small Anim. Pract. 1990, 31, 502–509.
Spitze A.R., Wong D.L., Rogers Q.R. Fascetti A.J., Taurine concentration in animal feed ingredients: cooking influence taurine content. J. Anim. Physiol. Anim. Nutr. 2003, 87, 251–262.